Zorginstituut: meer aandacht voor leven buiten de spreekkamer bij kankerzorg
Zorg voor mensen met kanker kan beter worden afgestemd op hun leven. De focus ligt nu vooral op de ziekte en behandeling, terwijl er meer aandacht zou moeten zijn voor preventie en kwaliteit van leven. In het signalement ‘Omgaan met kanker in en buiten de spreekkamer’ beschrijft Zorginstituut Nederland stappen om te komen tot meer passende zorg. Het Zorginstituut benadrukt in het signalement de noodzaak van een maatschappelijk gesprek over gezondheid in de samenleving.
De helft van alle Nederlanders krijgt kanker
In 2024 kregen 130.000 mensen in Nederland de diagnose kanker. Uiteindelijk krijgt ongeveer de helft van alle Nederlanders in hun leven met kanker te maken. De behandeling van kanker is vaak ingrijpend, omdat de kwaliteit van leven afneemt en het soms maar beperkt levensverlengend is. Bovendien is er een aanzienlijke toename van kankerdiagnoses bij ouderen. Zo is 80% van de mensen met kanker ouder dan 60 jaar en is 36% ouder dan 75 jaar. Deze vergrijzing brengt extra complexiteit met zich mee: oudere patiënten hebben vaak meerdere aandoeningen en leven met toenemende beperkingen.
Proactieve zorg: organisatie van zorg door zorgverleners, patiënt en naasten
Voor de mensen die al met kanker leven, is het belangrijk dat de zorg zo goed mogelijk aansluit op hun persoonlijke situatie. Hierbij speelt proactieve zorg een belangrijke rol. Dat start met een gesprek tussen zorgverleners, de patiënt en naasten, waarin persoonlijke behoeften en omstandigheden centraal staan. De voor- en nadelen van behandelingen worden zorgvuldig afgewogen, zodat de zorg beter wordt afgestemd op de individuele situatie. Denk hierbij aan kwaliteit van leven, sociale activiteiten, werk en de rol van naasten. Door op deze manier de zorg te organiseren, helpt het mensen met kanker om de regie te behouden over hun eigen leven. Het Zorginstituut gaat de komende jaren aan de slag om proactieve zorg meer onderdeel te maken van de zorg in ziekenhuizen.
Preventie heeft blijvend aandacht nodig
Er zijn steeds meer mensen die kanker krijgen, maar er zijn steeds minder mensen die de zorg kunnen geven. Daarom moet, wat het Zorginstituut betreft, niet alleen kijken naar de behandeling van kanker, maar ook naar andere oplossingen. Eén van die oplossingen is preventie: zorgen dat mensen minder snel kanker krijgen. Er zijn goede initiatieven, zoals het Nationaal Preventieakkoord en de Nederlandse Kanker Agenda. Daarin zijn onderwerpen als het terugdringen van roken, het vroeg opsporen van kanker met bijvoorbeeld erfelijkheidsonderzoek en de evaluatie van bevolkingsonderzoeken geprioriteerd.
Vaccinatie en screening belangrijk voor uitroeiing baarmoederhalskanker
De bevolkingsonderzoeken en vaccinaties zijn een belangrijk onderdeel van preventie. Wanneer minimaal 70% van de mensen die risico loopt op baarmoederhalskanker deelneemt aan het bevolkingsonderzoek en minimaal 90% van de kinderen zich laat vaccineren tegen HPV, kan baarmoederhalskanker zelfs volledig uitgeroeid worden. Toch doen steeds minder mensen mee aan die onderzoeken, bijvoorbeeld uit angst of onbekendheid. Daarom is het belangrijk om dit bevolkingsonderzoek te blijven evalueren en te zorgen voor goede en betrouwbare informatie over het belang van de vaccinatie en het bevolkingsonderzoek.
Het gesprek over de dood
Het Zorginstituut signaleert dat mensen het gesprek over de dood vaak pas voeren als de dood al nadert. Als patiënten en hun naasten eerder het gesprek voeren over wensen en verwachtingen, kan hen dat helpen om bewustere en beter passende keuzes te maken. Dat kan dan zorgen voor meer rust, een betere voorbereiding en meer regie op het moment dat de dood zich aandient. Door er open over te praten en plannen te maken, kan dat de laatste fase van het leven waardevoller maken. Niet alleen voor mensen die kanker hebben, maar ook voor hun naasten.
Derde en laatste signalement
Dit is het laatste signalement in een reeks van 3 over kankerzorg in Nederland, uitgebracht door het Zorginstituut. Eerdere signalementen gingen over de organisatie van netwerkzorg en waardegedreven zorg. Met deze reeks signaleert het Zorginstituut belangrijke uitdagingen voor toekomstige kankerzorg en draagt oplossingen aan voor toegankelijke en passende kankerzorg. Het eerste signalement heeft geleid tot het opzetten en uitbreiden van regionale netwerken in de kankerzorg. Dankzij het tweede signalement wordt er onder meer gewerkt aan een toekomstbestendig zorgstelsel geneesmiddelen, zodat patiënten nu en in de toekomst toegang hebben tot betaalbare en effectieve medicijnen en innovatie wordt gestimuleerd.
Over Zorginstituut Nederland
Iedereen die in Nederland woont of werkt, is verplicht om een zorgverzekering te hebben. Zorginstituut Nederland is een overheidsorganisatie met als belangrijkste taak het samenstellen van het basispakket van de zorgverzekering. Hierbij maken we ingewikkelde, maar noodzakelijke keuzes om ervoor te zorgen dat iedereen in Nederland goede zorg kan krijgen. Nu en in de toekomst.